Nazywamy je również zaburzeniami afektywnymi („afekt” = ekspresja emocji). Związane są z przeżywaniem nadmiernego obniżenia nastroju (depresja) lub nadmiernego podwyższenia nastroju (nazywanego manią). Nieraz te dwa stany u osób cierpiących na zaburzenia afektywne współwystępują: raz jeden, raz drugi (mówimy wtedy o zaburzeniach dwubiegunowych: jeden biegun to mania, a drugi depresja). Oczywiście, aby rozpoznać epizod manii lub depresji, lub dwubiegunowy, należy wziąć pod uwagę różne kryteria związane z nasileniem oraz czasem trwania trudności. W tym celu trzeba zasięgnąć rady psychoterapeuty i/lub psychiatry, ponieważ zdiagnozowanie siebie samego jest niemożliwe (potrzebny jest do tego ogląd „z boku”). Istnieją również łagodniejsze formy depresji czy stanów dwubiegunowych (zwane dystymią oraz cyklotymią); łagodniejsze w nasileniu, ale bolesne ponieważ uporczywe i długotrwałe (wieloletnie). Warto w tym miejscu jeszcze dodać, że stany depresyjne nie są związane jedynie ze smutkiem – jak się często uważa – ale również np.:
- z niewiarą w siebie,
- trudnościami w koncentracji,
- bezsennością,
- zamartwianiem się,
- wycofaniem z relacji, itd.